ክርስትና እና ባህል፤ መነሻ ጽሑፉን ለማጥራት ያህል

በመጀመሪያ ደረጃ ወንድሜን ተስፋዬ ጫንፋን ስለበጎ ተግባሩ ላመሰግን እወዳለሁ። ስለክርስትና እና ባህል ለውይይት የሚጋብዝ የመነሻ ጽሑፍ ማቅረቡ ልያስመሰግነው ይገባል። በመነሻ ጽሑፉ መግቢያ ላይ እንደ ተገለጸው ወንድማችንን ወደዚህ ዓይነት ውይይት እንዲመጣ ያነሳሳው ገፊ ምክንያት የኮንሶን ባህል ለማስተዋወቅ እየሰራ ባለው ስራ ላይ አንዳንድ ክርስትያን ወገኖች ያንጸባረቁት አሉታዊ አመለካከት ነው።

በመነሻ ጽሑፉ መግቢያ ላይ ስለክርስትና እና ባህል ሶስት መሰረታዊ ጥያቄዎች በማንሳት ከአንድ ታዋቅ የክርስትና ስነ-ምግባር መምህር ከነበረ የነገረ-መለኮት ሰው መጽሐፍ አገኘዋቸው ያላቸውን አምስት ሀሳቦች ይዘረዝራል። እንደ ተስፋዬ መረዳት እነዚህ በመጽሐፉ የተዘረዘሩት አምስት ነጥቦች በክርስትና እና በባህል መካከል ያለውን ግንኙነት ለማሳየት የተቀመጡ ናቸው። ተስፋዬ በመንደሪደሪያ ሀሳቡ ላይ የመጽሐፉ ጸሐፊ ትኩረት አምስቱን ነጥቦች ተጠቅሞ «ክርስትና እና ባህል በአፍርካውያን ዘንድ እንዴት ይታያል የምለውን ነው ለማየት የሞከረው» ይላል።

ምንም እንኳ ለውይይት የምጋብዘው ጽሑፍ የምበረታታ ቢሆንም፤ በእኔ በኩል ውጤታማ እና በአመክንዮ ላይ የተመሰረት ውይይት ለማድረግ አስቀድሞ ወንድማችን ባቀረበው ጽሑፍ ላይ መጥራት ያላባቸው ነገሮች ማጥራት ተገቢ ነው ብዬ አምናለሁ። ለውይይቱ የመነሻ ሀሳብ ለማቅረብ የተጠቀመው CHRIST AND CULTURE በምል ርዕስ የተጻፈው የ H. RICHARD NIEBUHR መጽሐፍ በሁለት መሰረታዊ የተሳሳቱ መንገዶች ተገልጿል (misrepresented)። በነገራችን ላይ ይህ መጽሐፍ ከተጻፈ ግማሽ ምዕተ ዓመት ያለፈው ቢሆንም አሁንም ድረስ ታዋቅና ተጽእኖ ፈጣሪ ነው (1956 እ.እ.አ)።

(1). መጽሐፉ በዋናነት የክርስትና እና የባህልን ግንኙነት አምስት መንገዶች ለመግለጽ አይደለም የተጻፈው። ወንድም ተስፋዬ «Richard niebuhr ”Christ and culture” በሚለው መጽሐፉ ላይ በ5 መንገድ የክርስትና እና የባህልን ግንኙነት አስቀምጧል ።» ብሎ በማለቱ መጽሐፉንም ሆነ ጸሐፊውን አሳስቶ አቅርቧል (misrepresent)::

በመጽሐፉ የምስጋና ገጽ  (acknowledgments) ላይ በግልጽ እንደተቀመጠው የመጽሐፉ ትኩረት ቤተ ክርስትያን በታሪክ ውስጥ ጌታዋ ክርስቶስን እና ባህልን በተመለከት ላሉት ልዩ ልዩ ጥያቄዎች እና ተጨባጭ እውነታዎች ምላሽ ለመስጠት ባደረገችው የዘመናት ጥረት ላይ ነው “wrestle of the church with its Lord and with the cultural society”።[1] እንዲሁም በመጽሐፉ ምዕራፍ አንድ መግቢያ ላይ ጸሐፊው ክርስትና እና ባህል በተመለከተ ጉዳዩ “ዘላቅ ችግር”[2] (enduring problem) ነው በማለት ያቀረባቸው አምስት ነጥቦች ወንድም ተስፋዬ እንዳስቀመጠው አምስት የክርስትና እና ባህል ግንኙነት መንገዶች ሳይሆኑ በታሪክ ውስጥ የነበሩ አሁንም የሚታዩ ልዩ ልዩ የቤተ ክርስትያን ድምጾች ናቸው። ስለዚህ “የክርስትና እና የባህል ግንኙንት” አምስት መንገድ ብሎ ማቅረብ መጽሐፉን እስከተመለከተ ድረስ አሳሳች ይመስለኛል።

(2) ጸሐፊው በመጽሐፉ “ክርስትና እና ባህል በአፍርካውያን ዘንድ እንዴት ይታያል የምለውን” አይደለም “ለማየት የሞከረው”። ይልቁኑ ከጥንት ቤተ ክርስትያን አንስቶ እስከ ዘመናዊው ዘመን ድረስ ያለውን የቤተ ክርስትያን ልምምድ ነው የሚያነሳው እንጂ በአፍርካዊያን ላይ አይደለም ያተኮረው። በየዘመናቱ በጉዳዩ ላይ ትንታኔ የሰጡትን ታሪካዊ ስዎች በብዛት አንስቷል። በመሆኑም ወንድም ተስፋዬ በዝርዝር ነጥቦቹን ስያስቀምጥ እያንዳንዱን ነጥብ አንድ ታሪካዊ ተወካይ ያለው በምመስል መልኩ ማስቀመጡ አሁንም መጽሐፉን እስከተመለከተ ድረስ አሳሳች ይመስለኛል።

የመጽሐፉ ትኩረት ቤተ ክርስትያን በታሪክ ውስጥ ጌታዋ ክርስቶስን እና ባህልን በተመለከት ላሉት ልዩ ልዩ ጥያቄዎች እና ተጨባጭ እውነታዎች ምላሽ ለመስጠት ባደረገችው የዘመናት ጥረት ላይ ነው

መውጫ

ክርስትና እና ባህልን በተመለከተ የግሌን መጽሐፍ ቅዱሳዊ እና ነገረ-መለኮታዊ ምልከታ በውይይቱ ለመሳተፍ አቀርባልሁ። ለአሁኑ ግን በዚህ ላብቃ። ወንድም ተስፋዬም በዚህ ጉዳይ ላይ ሀሳቡን አሳስቸ አቅርበ እንደሆነ ልያርመኝ እንደምችል ማሳወቅ እወዳለሁ።

---

[1] Niebuhr, Christ and Culture, 1.

[2] Niebuhr, Vii.

Niebuhr, H. Richard. Christ and Culture. Text. 1st ed. New York: Harper, 1951.